Cera, structurele partner van M

Cera, structurele partner van M

Directeur van Cera Stephan Olaerts

Stephan Olaerts, foto: © Rebecca Fertinel voor M Leuven

M en Cera bundelen al jarenlang de krachten om kunst breed toegankelijk te maken en kansen te geven aan jonge, beloftevolle kunstenaars. Maar hoe is die bijzondere samenwerking gegroeid? En waarom slaan een coöperatieve onderneming en een museum eigenlijk de handen in elkaar? Stephan Olaerts, directeur bij Cera, weet er alles van.

Directeur van Cera Stephan Olaerts

Stephan Olaerts, foto: © Rebecca Fertinel voor M Leuven

Bij ons draait het altijd om verbinding
 

Stephan Olaerts
Directeur bij Cera

“Het ideeëngoed van Cera gaat terug tot Friedrich Wilhelm Raiffeisen. Die man was midden 19e eeuw burgemeester van een dorp in Duitsland. Het grootste deel van de mensen werkte in die tijd in de landbouw. Trek het maar na in je eigen familie: als je genoeg generaties teruggaat, kom je vanzelf uit bij een voorouder die boerde.”


“De meeste boeren leefden in armoede. Raiffeisen probeerde hen te helpen met liefdadigheidsacties, maar gaandeweg begon hij in te zien dat er in wezen niks veranderde. Het echte probleem, besefte hij, was dat boeren geen toegang hadden tot de financiële markten. Ze hadden wel ideeën om hun boerderij te verbeteren en meer te verdienen, maar ze konden geen geld lenen om die ideeën uit te voeren. Banken hadden geen kantoren in die tijd. Als je een lening wilde, dan ging dat via een notaris. Allemaal prima voor rijke mensen en de adel, maar boeren hadden de centen niet om daar gebruik van maken. Ze hadden geen hefbomen om zichzelf uit de miserie te tillen.”

 

Samen sterk

“De oplossing van Raiffeisen: boeren samenbrengen in een coöperatie, en samen een bank oprichten. Alle boeren konden aandeelhouder worden. Het weinige geld van de gemeenschap werd zo samengebracht, waardoor de aandeelhouders aan elkaar kredieten konden verstrekken. Een zeer ingenieus systeem, waarmee veel boeren ook effectief aan de armoede wisten te ontsnappen.” 


“In Vlaanderen werd dat idee in 1892 overgenomen door pastoor Mellaerts. In Rillaar was dat, maar al snel werden overal in Vlaanderen ‘Raiffeisenkassen’ opgericht. Begin 20e eeuw waren er meer dan 1000, en er ontstond behoefte aan coördinatie, één overkoepelende centrale bank. Die is dan verder geëvolueerd tot Cera, een coöperatieve bank die zich ook op het algemene publiek richtte.”

 

400.000 Cera-vennoten

“In 1998 – precies 25 jaar geleden - is Cera samengegaan met de Kredietbank en ABB Verzekeringen. Net voor de fusie was Cera de vierde grootste bank van het land. We brachten onze activiteiten in bij de nieuwe fusiegroep KBC en werden zo een kernaandeelhouder. Samen met onze dochtermaatschappij KBC Ancora hebben we ongeveer 23% van de aandelen. Daarmee maken we nog altijd onze belangrijkste belofte aan onze vennoten waar: toegang tot een financiële dienstverlening via de verankering van KBC.”


“Daarnaast hebben we nog twee grote doelstellingen waarvoor de vennoten op ons kunnen rekenen, alle twee in de geest van Raiffeisen: samen doen waar je alleen te klein voor bent. Het eerste aspect zijn de vennotenvoordelen. Wij kunnen met onze grote coöperatie – zo’n 400.000 leden – heel wat kortingen bedingen op producten, diensten en evenementen. Dat kunnen bijvoorbeeld festivaltickets zijn, of andere belevenissen die je samen met familie en vrienden kan meemaken.”

 

Drempels wegnemen

“De andere doelstelling heeft alweer met verbinding te maken: we investeren in een maatschappij waarin het goed is om te wonen en te leven. Sommige mensen ervaren drempels omdat ze gezondheidsproblemen hebben, in armoede leven of op een andere manier kwetsbaar zijn. Wij zetten projecten op om die drempels weg te werken en te zorgen dat iedereen mee aan boord is.” 


“Bouwen aan lokale gemeenschappen vinden we ook erg belangrijk: dat je deel uitmaakt van een netwerk in je onmiddellijke omgeving. Dat is niet evident meer. Niet in de stad, maar ook steeds minder in dorpen. Winkels, bankkantoren, cafés, huisartsen… Het verdwijnt allemaal. Dat tast niet alleen de dienstverlening aan, maar ook het sociale weefsel. Er zijn steeds minder plekken waar je elkaar kan tegenkomen. Daar proberen we iets aan te doen door van straten terug buurten te maken. Bijvoorbeeld door projecten op te zetten waarvoor mensen de handen in elkaar kunnen slaan, en contact kunnen opnemen met buren, vrienden, zorginstellingen in de buurt…”

M aan boord

“De voorbije 25 jaar bouwde Cera ook gestaag aan een kunstcollectie. Ondertussen telt die bijna 600 werken van 110 kunstenaars, die allemaal een link hebben met België. Ook daarin zie je het verbindende dat we uitdragen: kunst inspireert, zet aan tot gesprek, brengt mensen samen…”


“Ons uitgangspunt is altijd dat wij de coöperatie beheren voor de volgende generatie. En om onze kunstcollectie zo goed mogelijk te beheren, hadden we een professionele partner nodig. Die hebben we op een heel natuurlijke manier hier in Leuven gevonden, bij M.”


“Zij hebben om te beginnen gezorgd voor een goede documentatie en archivering van alle werken. Ze nemen ook het onderhoud en de bewaring voor hun rekening. En – heel belangrijk – ze helpen ons de collectie te laten leven. M stelt zelf werken tentoon, maar laat de stukken ook reizen. Vorig jaar hadden we rond de 40 bruiklenen in binnen- en buitenland. En de curatoren van M begeleiden ons bij aankopen. Ze leggen ons goed onderbouwde dossiers voor over mogelijke aanwinsten. De beslissing ligt bij ons, maar hun advies is heel belangrijk. We willen vooral opkomend talent steunen. Het hoeven geen Belgen te zijn, maar het gaat wel altijd om mensen die op Belgische bodem werken.”

Image
Zonder titel
'Zonder titel', René Heyvaert, 1980-1981, Cera-collectie bij M Leuven © courtesy Anne Heyvaert, foto: Lot Doms
Image
Caution
'Caution', Walter Swennen, 2001, Cera-collectie bij M Leuven
Image
Morningside Avenue, Harlem 2001
'Morningside Avenue, Harlem 2001', Charif Benhelima, 2001, Cera-collectie bij M Leuven
Image
Year X
'Year X', Orla Barry, 1991-2020, Cera-collectie bij M Leuven © de kunstenaar, foto: Miles Fischler voor M Leuven
Image
Konijn & Canard
'Konijn & Canard', Walter Swennen, 2001, Cera-collectie bij M Leuven
Image
Position
'Position', Koenraad Dedobbeleer, 1999, Cera-collectie bij M Leuven

Steun voor kunst

“Ook buiten het beheer van onze collectie werken we samen met M. We ondersteunen bijvoorbeeld de collectiepresentaties, inclusief een tweejaarlijks publieksparticipatieproject: een groep bezoekers maakt dan onder begeleiding van de museumstaf een selectie uit de collectie van M. Eén van die projecten is uitgemond in een kunsteducatiepakket voor het middelbaar onderwijs.”


“Tijdens de covidcrisis heeft M het initiatief genomen om jonge kunstenaars te steunen. De wereld viel toen even stil voor iedereen, maar jonge kunstenaars werden extra hard getroffen: ze konden hun werken niet meer tonen of verkopen. M heeft toen financiële steun gezocht bij ons en bij Stad Leuven, en heeft ook een crowdfundingactie opgezet. Alles samen hebben ze zo’n 100.000 euro bijeengebracht om kunstwerken mee te kopen. Een zeer mooi resultaat. Ze hebben er ook een tentoonstelling mee opgezet: ‘The Constant Glitch’. Het kunstmilieu was heel dankbaar voor die actie. Alweer: het draait allemaal om verbinding.”

Lijster en maretak

“Wij hebben zelf ook veel aan ons partnerschap met M. Er is het beheer van onze collectie, uiteraard, maar het museum helpt ons ook om ons verhaal onder de aandacht te brengen. We kunnen uitleggen wie we zijn, wat we doen, en wat we willen bereiken – bijvoorbeeld via dit interview. We inspireren elkaar, mag ik wel zeggen. Bij Cera geloven we heel erg in ecosystemen: partijen die onafhankelijk van elkaar bestaan, maar die elkaar versterken. Een lijster eet bessen van de maretak, en draagt zo bij tot de verspreiding van die plant. Iedereen wint. Zo’n ecosysteem hebben wij gevonden met M.”

Benieuwd hoe je deel kunt uitmaken van de Cera-coöperatie?