M ondersteunt opkomend talent

Niet simpel, je weg vinden als opkomend kunstenaar. Je hebt een atelier, tijd, middelen én een netwerk nodig. Om kunstenaars daarbij te helpen, biedt M hun de kans om hier een residentie te doen. Dat breiden we verder uit: de residenties zullen langer duren en afsluiten met een toonmoment in M, én we gaan nieuwe vormen van samenwerking aan.

Elke resident is klaar voor een sprong

Laure Vanrijckeghem

Residentiecoördinator bij M

Laure Vanrijckeghem is residentiecoördinator bij M. Ze begeleidt de M-residenten van residentie tot toonmoment.

“Bij M vinden we het belangrijk om kunstenaars in een vroeg stadium van hun carrière te ondersteunen. Als ze afgestudeerd zijn, verdwijnt het framework van de academie en moeten ze hun weg zoeken in het veld. Dat zijn cruciale jaren in hun ontwikkeling. Ze verkennen nieuwe paden, hun oeuvre krijgt vorm, maar hun positie blijft erg precair. In elke job heb je tijd, ruimte en middelen nodig om te kunnen werken, maar voor veel beginnende kunstenaars is dat extra lastig. Net daarom zijn residenties zo waardevol. Ze bieden een vrije en veilige ruimte om jezelf te ontwikkelen, zonder vooropgesteld doel of nijpende deadline.”

“De nood aan ateliers voor kunstenaars is hoog in Leuven. In 2014 zette M mee de schouders onder de oprichting van Cas-co, een atelier- en residentieruimte aan de Vaartkom. We hebben er sindsdien ook een eigen atelier. Een stukje M in Cas-co dus, waar we jaarlijks twee kunstenaars ontvangen, van wie er één een band heeft met de regio.”

“De residenten worden geselecteerd door het curatorenteam van M. We zoeken kunstenaars voor wie de M-residentie een volgende stap in hun carrière is. Kunstenaars die voor een belangrijke ontwikkeling in hun oeuvre staan, en voor wie de residentie het verschil kan maken.”

M-residentie in Cas-co — © Eva Beeusaert voor M Leuven

Maatwerkplek

“In de eerste plaats bieden we de residenten ruimte en tijd. Vijf maanden, om precies te zijn – vroeger waren dat er drie. In die vijf maanden krijgen hun ideeën vorm, experimenteren ze met nieuwe technieken en creëren ze nieuw werk. Ze krijgen steun op maat, en allerlei mogelijkheden op het vlak van onderzoek, verdieping, productie en inhoudelijke begeleiding. Ook door externen: M nodigt curatoren, kunstenaars en andere professionals uit om met de resident in gesprek te gaan. Zo kan die waardevolle feedback krijgen en interessante connecties leggen.”

“De huidige M-resident, Lola Daels, verdiept zich bijvoorbeeld in ambachtelijke Italiaanse technieken: in overleg met haar hebben we een expert uitgenodigd. Een week lang heeft hij haar geadviseerd en geassisteerd. Lola’s voorganger Anna van der Ploeg studeerde in België, maar is afkomstig uit Kaapstad. Voor haar was de residentie niet alleen artistiek belangrijk. Het tijdelijk atelier en toonmoment in M dragen bij aan haar vernetwerking in België.”

Toonmoment

“We hebben de residentieperiode dus verlengd, en daar stopt het niet. Sinds 2023 organiseren we na elke residentie een toonmoment van enkele maanden in M.”

“Een toonmoment is niet hetzelfde als een tentoonstelling. We tonen het resultaat van de residentie, maar dat hoeft niet per se helemaal af te zijn. Het kan ook een momentopname in de ontwikkeling van de kunstenaar zijn, het startpunt van een nieuwe reeks … We willen dat de residenties niet te resultaatgericht zijn. In de loop van het proces moet je kunnen veranderen, aanpassen, het over een andere boeg gooien. Experiment is belangrijk.”

“En ook na het toonmoment blijven we onze residenten volgen en uitnodigen. Zo smeden we een duurzame band met hen.”

Zaalzicht Toonmoment M-resident Lola Daels, 2024, M Leuven, foto: © Eline Willaert voor M Leuven

Leuven-Brussel heen en terug

“Geen enkele instelling is een eiland – ook M niet. Naast onze vaste samenwerking met Cas-co organiseren we vanaf 2024 een uitwisseling met Moussem, een Brussels kunstencentrum. Om de twee jaar selecteren we samen met hen een kunstenaar uit hun werking. Die komt voor vijf maanden naar ons als M-resident en krijgt een toonmoment. Omgekeerd sturen wij een Leuvense kunstenaar naar Moussem voor een residentie daar. Zo ontstaat er een interessante uitwisseling. Dit voorjaar gaan we ermee van start: Angyvir Padilla wordt M-resident, Kaïn Walgrave maakt de omgekeerde beweging en wordt resident bij Moussem.”

Een externe blik

“Tot slot werken we nog aan een Thinkers in residence-programma. We willen een kunstenaar of denker uitnodigen voor een ‘denktraject’ van enkele maanden in M, met de vraag om als buitenstaander naar onze museale werking en kunstenwerking te kijken. Kunstenares Grace Schwindt startte in 2023 haar onderzoek naar een reeks 'Christus op de koude steen'-beelden uit de vaste collectie van M. In de komende maanden bekijken we hoe dat onderzoek zichtbaar zal worden.”

Cas-co, of het belang van een community

Mirthe Demaerel is algemeen coördinator bij Cas-co.

Mirthe: “Cas-co zorgt voor de vruchtbare grond van de M-residentie. We betrekken de resident bij de talks, studiobezoeken en andere onderdelen van het programma waarmee we kunstenaars ondersteunen.”

“Heel belangrijk voor het succes van de residentie is de community van Cas-co. Daarin zitten zowel tijdelijke residenten als mensen die hun weg in het lokale ecosysteem al goed kennen. Het is een hele warme residentie. De kunstenaars kunnen bij elkaar terecht met hun vragen. Ze wisselen organisch feedback uit. Ook na afloop ontstaan er nog veel samenwerkingen tussen de M-residenten en andere Cas-co-kunstenaars.”

“De typische M-resident is iemand die klaar is voor een sprong. Het zijn kunstenaars die niet meer op hun stappen zullen terugkeren, maar die wel nog veel ruimte voor ontplooiing hebben. Ze kennen het werk van hun voorgangers en willen zich ook in die kans vastbijten. Stilaan wordt de M-residentie een soort merk.”