In gesprek met Eija-Liisa Ahtila
In gesprek met Eija-Liisa Ahtila
De Finse filmmaakster Eija-Liisa Ahtila (°1959) vertelt verhalen. In M doet ze dat met zeven ruimtevullende installaties die bijna allemaal bestaan uit verschillende schermen.
Kan een boom het hoofdpersonage zijn van een verhaal? Wordt het verhaal er anders door? Kan de mens zich voldoende inleven in een niet-menselijk levend wezen? En wat doet technologie met onze blik? Het zijn maar enkele van de vragen die de kunstenares in haar werk stelt.
Natuur en technologie
Eija-Liisa Ahtila: "Ik werk al 25 jaar met bewegend beeld en verhalen. Ik zie mezelf dus vooral als een verhalenverteller. In het begin koos ik altijd menselijke personages. Die nadruk is stilaan verschoven naar niet-menselijke onderwerpen.’ Een goed voorbeeld is Horizontal. Over zes schermen toont ze een 30 meter hoge spar, die ze horizontaal projecteert. ‘Een grote boom filmen, bleek onmogelijk. Kies je voor close-up, dan film je maar een stuk van de boom, zoom je uit, dan krijg je een bos of een landschap. Verander je de lens, dan vervorm je het beeld."
Ik ga terug naar de geboorte. Dan komt er afstand tussen moeder en kind, maar evengoed ontstaat op dat moment de mogelijkheid om lief te hebben.
Het bleef door haar hoofd spoken: hoe kon ze die individuele boom op film krijgen? Het werd snel duidelijk dat het filmen van een eenvoudig, rustgevend fenomeen als een oude boom enkele technologische hoogstandjes zou vergen.
Curator Eva Wittocx: "Uiteindelijk heeft ze de boom met zes camera’s vanop hoogtewerkers gefilmd. Achteraf heeft ze de fragmenten zo waarheidsgetrouw mogelijk geprojecteerd. De boom wordt horizontaal getoond, omdat hij in een door mensen gebouwde omgeving nooit rechtop kan staan." De projectoren zijn duidelijk zichtbaar, om te benadrukken welke rol technologie heeft gespeeld in de presentatie van dit ‘pure’ natuurbeeld. "De installatie toont goed aan hoe technologie een verlengstuk van ons oog kan zijn."
Mogelijkheid tot liefde
Ook Ahtila’s recentste werk is in M te zien, en werd door het museum gecoproduceerd. Potentiality for love vult opnieuw een hele zaal en bestaat uit verschillende delen. Het opvallendst is een groot scherm waarop een vrouw door het luchtledige lijkt te zweven: een moederfiguur die naderbij komt. "Ik ga terug naar de geboorte. Dan komt er afstand tussen moeder en kind, maar evengoed ontstaat op dat moment de mogelijkheid om lief te hebben."
Het filmen van een eenvoudig, rustgevend fenomeen als een oude boom vergt enkele technologische hoogstandjes. Uiteindelijk heeft ze de boom met zes camera’s vanop hoogtewerkers gefilmd.
Curator Eva Wittocx: "Uiteindelijk heeft ze de boom met zes camera’s vanop hoogtewerkers gefilmd. Achteraf heeft ze de fragmenten zo waarheidsgetrouw mogelijk geprojecteerd. De boom wordt horizontaal getoond, omdat hij in een door mensen
In de ruimte staan ook twee tafels die de bezoeker uitnodigen om deel te nemen aan het werk. Je spiegelt je eigen arm aan de arm van een chimpansee. Zo wil Ahtila je het perspectief van ‘de ander’ laten aannemen. Wat doet dit gemanipuleerde spiegelbeeld met je? Wat voel je erbij?"
"Op het laatste scherm zie je een chimpansee die met de rug naar je toe zit. Ze kijkt in de verte, naar het onbekende, en slechts af en toe keert ze zich naar je toe. Er kan contact zijn, of niet. Je kunt naast of achter haar staan, maar je kunt niet met haar samenvallen."